maliki mezhebi ne demek?

Malikî mezhebi, İslam hukuku (fıkıh) mezheplerinden biridir. Adını, 8. yüzyılda Medine'de yaşamış olan büyük İslam alimi İmam Malik'ten alır. Malikî mezhebi, diğer mezheplerden farklı olarak, fıkhı oluştururken öncelikle Medine'deki uygulamaları (amal) esas alır. Bu yaklaşım, "amal" olarak bilinir. İmam Malik, Kur'an ve Sünnet'e ek olarak, sahabelerin ve tabiunların uygulamalarını, Medine'nin yerleşik hukuki geleneklerini ve genel olarak iyi bilinen görüşleri de dikkate almıştır.

İşte Malikî mezhebinin temel özelliklerine dair bazı noktalar:

• Amal'ın Önemi: En önemli özelliği, Medine'deki uygulamaları temel almasıdır. Bu, diğer mezheplerin aksine, daha çok pratik ve yerel ihtiyaçlara uyum sağlayan bir yaklaşımı benimsediği anlamına gelir. Ancak, amal, Kur'an ve Sünnet'e aykırı ise geçersizdir.

• Ra'y (Kişisel Görüş): Malikî mezhebinde, ra'y (kişisel görüş) diğer mezheplere göre daha az önem taşır, ancak tamamen reddedilmez. İmam Malik, ihtiyata dayalı görüşleri tercih eder ve kesin bir delil yoksa, farklı görüşleri açık tutmayı tercih eder.

• İstihsan (İyiliğe Göre Hüküm Verme): Malikî mezhebinde, istihsan (iyiliğe göre hüküm verme) önemli bir yere sahiptir. Bu, bir hükümün diğer hükümlerle çelişmesi veya adalete aykırı olması durumunda, adalete uygun bir hüküm verilebileceği anlamına gelir.

• Esneklik ve Yerel Uygulamalara Uyum: Malikî mezhebi, diğer mezheplere göre daha esnektir ve farklı yerlerdeki yerel uygulamalara daha fazla uyum sağlar. Bu, coğrafi olarak geniş bir alana yayılmış olmasıyla ilişkilendirilir.

• İçtihat'ın Önemi: İmam Malik, içtihat (hukuki konularda kendi görüşünü ortaya koyma) kapısını açık tutmuş, ancak kesin delillerin bulunmadığı konularda ihtiyatlı davranılmasını tavsiye etmiştir.

• Yaygınlık: Malikî mezhebi, özellikle Kuzey Afrika, Batı Afrika, bazı Arap ülkeleri ve Endülüs (İspanya) gibi bölgelerde yaygın olarak uygulanmaktadır. Günümüzde de takipçileri bulunmaktadır.

Özetle, Malikî mezhebi, Kur'an ve Sünnet'e dayalı olarak, yerel uygulamaları ve adaleti göz önünde bulunduran, esnek ve ihtiyatlı bir fıkıh mezhebidir. Diğer mezheplerin aksine, kesin hükümler koymaktan ziyade, farklı durumlar için farklı çözüm yolları sunmayı tercih eder. Bu özelliklerin anlaşılması, Malikî mezhebinin fıkıh dünyasındaki özgünlüğünü ve önemini kavramak açısından oldukça önemlidir.